فجر جهانی سپری در برابر سوءتفاهم‌ها بود/ حسرتی که بر دل ماند

مرتضی فرشباف کارگردان سینما و داور بخش فیلم‌های اول سی و هشتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ادغام بخش ملی و بین‌الملل جشنواره فیلم فجر بیان کرد: من فکر می‌کنم مهم‌ترین ویژگی جشنواره جهانی فیلم فجر ایجاد آبرو برای ایران است، این جشنواره همچون یک سپر در برابر همه سوءتفاهم‌هایی که نسبت به وضعیت داخلی ایران از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد عمل می‌کند. در واقع جشنواره جهانی همچون یک پنجره به روی جهان است که اجازه نمی‌دهد جریانات خارجی تصویر ایران را مصادره به مطلوب کنند، بلکه این امکان را مهیا می‌کند تا تصویر کامل و درست مدنظر خود را به جهانیان عرضه کنیم.

فرشباف ادامه داد: من معتقدم در جهان امروز که در حوزه رسانه جنگ اساسی برای جذب مخاطبان به راه افتاده، گرفتن شانس بزرگی چون جشنواره جهانی فیلم فجر از سینمای ایران به نوعی ناشی از کم‌ظرافتی نگاه افراد است. رویدادی که با عرق ریختن افرادی که اهل سینما هستند نه اهل سیاست به راه افتاد تا بتوانند جشنواره‌ای خلاف رویکرد سایر جشنواره‌های داخلی برگزار کنند که با ساختار و نگاه کاملاً سینمایی به نمایش فیلم‌های خوب بپردازد و اولویتش هم پروپاگاندای سیاسی نباشد.

کارگردان «تومان» با تاکید بر دستاوردهای جشنواره جهانی فیلم فجر برای سینمای ایران، توضیح داد: جشنواره در حال کسب اعتبار برای سینمای ایران بود و باب آشتی با بسیاری از افرادی را که علاقه‌مند به حضور در فضای فرهنگی ایران بودند، باز می‌کرد تا مانند یک سفیر به کشور خود بازگردند و به اصلاح نگاه اطرافیان خود درباره ایران بپردازند. من یادم هست وقتی با آقای پل شریدر نویسنده فیلمنامه «راننده تاکسی» از اصفهان به سمت تهران حرکت کردیم و او در جشنواره حضور پیدا کرد و به تماشای فیلم‌ها نشست، از تعارض پیش‌داوری‌های ذهنی‌اش و واقعیت موجود در ایران مبهوت مانده بود. اینجاست که آدم با خود فکر می‌کند چه شانسی بهتر از اینکه بساط فرهنگی برای ارتباط بی‌واسطه مردم کشور با آثار روز سینمای جهان فراهم شود؟ آن هم زمانی‌که ما در کشور نه روی پرده بزرگ بلکه تنها از طریق پلتفرم‌های آنلاین و دی‌وی‌دی‌ها فیلم‌های سینمای جهان را دنبال می‌کنیم. ضمن اینکه در طول جشنواره دانشجویان و علاقه‌مندان کنار هم فیلم‌های بزرگ سینمای جهان را تماشا می‌کردند و سینماگران خارجی هم می‌توانستند ارتباطی مؤثر با مخاطبان ایرانی داشته باشند.

فرشباف افزود: من واقعاً هنوز گیج هستم که چطور ممکن است این شانس را از دست بدهیم، اخیراً دیدم که آقای رضا میرکریمی هم نوشته‌اند که حتی برای ادغام جشنواره جهانی و ملی فجر با ایشان مشورتی هم نشده است و این اتفاق نشان می‌دهد ما سردمدار از دست دادن و فرصت‌سوزی هستیم و مراقبت از آنچه داریم را بلد نیستیم.

وی درباره اینکه مهم‌ترین دستاورد جشنواره جهانی فیلم فجر برای او چه بوده است؟ گفت: مهم‌ترین آورده جشنواره جهانی فیلم فجر برای من این بود که فهمیدم سینما به شدت یک زبان مشترک بین مردم جهان است و باعث ایجاد نزدیکی بین افراد با هر ملیتی می‌شود. در واقع سینما برای ارتباط افراد در یک محفل با تمام پیشینه متفاوتی که دارند کافی است. من در داوری دوره سی و هشتم جشنواره جهانی فیلم فجر با دو داور دیگر که منتقد و مدرس سینما بودند خیلی زود ارتباط برقرار کردم و نیازی به حضور واسطه نبود، چون موضوع اصلی ارتباط ما سینما بود.

این کارگردان همچنین در پاسخ به اینکه تعطیلی جشنواره جهانی فیلم فجر چه پیامدهای منفی برای سینمای ایران خواهد داشت، توضیح داد: به نظرم جشنواره جهانی فیلم فجر بار مسئولیت را از روی دوش جشنواره ملی فجر بر می‌داشت، چرا که بخشی از سینماگران مستقل ایران مانند کاوه مظاهری، کریم لک‌زاده، نوید دانش و … که به دلیل محدودیت حضور آثار در جشنواره ملی فجر، فیلم‌هایشان در این رویداد پذیرفته نمی‌شد، همیشه شانس ارتباط با مخاطبان ایرانی و تجربه فضای جشنواره‌ای را به واسطه جشنواره جهانی داشتند. اما الان فکر می‌کنم با این اتفاق بار دیگر مرزبندی‌ها و خطوط مخدوش شده است و به نظرم اهدای جوایز جشنواره ملی و ماجرای محفلی بودن آن هم تغییری نسبت به قبل نخواهد کرد.

فرشباف در پایان تاکید کرد: این در حالی است که اگر به این چند سال که جشنواره جهانی برگزار شد دقت کنیم، کیفیت فیلم‌های ایرانی حاضر در این رویداد همچون آثار خارجی بسیار ارتقا یافته است. جشنواره جهانی فیلم فجر با توجه به زمانبندی خاصی که داشت برای من که با فیلم خود به جشنواره‌های مختلف رفته بودم، همچون جشنواره جشنواره‌ها بود و بسیار از حضور در این رویداد راضی بودم، اما گویا قرار است حسرت آن به دل ما بماند.